De kijker moeten warm worden gemaakt om ook dit vijfde seizoen van de serie tot een eclatant succes te maken. Vandaar dat de pr-machine op volle toeren draait om iedereen weer voor het HD-screen te verzamelen.
De potentiële kijker maakt kennis met een intrigerende visuele plaagstoot. Homeland 5 wordt gepresenteerd in een beeld dat direct duidelijk maakt dat de kijker er rekening mee moet houden dat Carrie Mathison geïsoleerd raakt. We zien Carrie omhuld door een felrode hoofddoek. Doordat ze omkijkt maakt ze twee zaken duidelijk: ze is haar leven kennelijk geen moment zeker, ogen in haar achterhoofd zouden derhalve geen overbodige luxe zijn. Tegelijkertijd fixeert ze met haar ogen de beschouwer. Hierdoor wordt deze als het ware medeplichtig in het verhaal. Een aantal subtiele elementen versterken het effect van deze blik. Het gezicht is omlijst door de rode hoofddoek én door het blonde haar dat aan één zijde aan de hoofddoek ontsnapt. Tegelijkertijd gaat het rechteroog deels schuil achter de doekrand. Dit versterkt de suspense van deze blik.
Het beeld straalt daarbij een ongrijpbare dreiging uit. Carrie staat volkomen geïsoleerd tussen een groep figuren die zwarte boerka's dragen. Doordat we geen gezichten zien is niet duidelijk of dit vanzelfsprekend allemaal vrouwen zijn. De anonimiteit van deze figuren benadrukt het potentiële onheil dat boven Carrie's hoofd hangt.
De keuze voor dit beeld is vooral een metafoor voor de strijd die Carrie cs voeren tegen het gevaar van Al Qaida en vergelijkbare terroristische organisaties. Het is geen representatie van de hoofdlocatie waar serie 5 zich geheel afpeelt, namelijk Duitsland. We zien vooral Roodkapje in het Midden-Oosten.
In dat verband kwam een ander beeld bij mij naar boven. Dat van de fantasyfilm Red Riding Hood uit 2011. Roodkapje is in deze film een mondige adolescente die in een dorp aan de rand van het bos Daggerhorn (what,s in a name) de strijd aangaat met een weerwolf. Een eigentijdse versie van het sprookje van de gebroeders Grimm. Tot zover de summiere inhoud waarvoor altijd liefhebbers te vinden zijn. Mij trof vooral het affiche dat voor deze film werd ontworpen.
In beide affiches isoleert de rode kleur de hoofdfiguur van de rest van de voorstelling. Dit zorgt voor het direct focussen van de aandacht van de beschouwer maar kan ook een symbolische betekenis hebben. Het rood van Carrie Mathison symboliseert waarschijnlijk het potentiële gevaar waaraan zijn blootstaat. Het rood van Red Riding Hood staat heeft wellicht een andere betekenis. Hierover later meer.
In films is de kleur rood al eens eerder op een opvallende wijze toegepast om de betrokkenheid van de toeschouwer te versterken. Steven Spielberg maakt hier opvallend gebruik van in zijn verfilming van het boek
Schindler's Ark (Schindler's List).
Tijdens een razzia in de Poolse stad Krakau valt een meisje op door haar rode jasje in deze verder in zwart-wit geschoten film. Door het jasje van het meisje rood in te kleuren wordt de massaliteit van de gewelddadige razzia teruggebracht tot één persoon: een klein kind. Hiermee zorgt Spielberg ervoor dat de filmkijker zich gaat identificeren met dit kind. Sterker nog: vanaf het moment dat het meisje in het rode jasje verschijnt zal de kijker het rood volgen als een spoor door de film tot het moment dat het lot van dit kind onontkoombaar geworden is.
En dan Roodkapje zelf. Zij is de onschuld zelve en in de verbeelding van de gebroeders Grimm en de illustratie van Walter Crane (hieronder) blond. Het blonde haar symboliseerde reinheid en onschuld. Haar eenzame tocht door het bos wordt gezien als de levenswandel waarbij hindernissen moeten worden overwonnen. De rode mantel zou hierbij symbool staan voor de menstruatie als een aspect van de groei naar volwassenheid. Deze betekenisgevinfg is echter niet onomstreden.
Walter Crane maakte deel uit van de Arts en Crafts movement die werd aangevoerd door William Morris.
De Arts en Craftsbeweging wilde in het vierde kwart van de 19e eeuw een tegenwicht bieden aan de invloed van de opkomende industrialisatie en wilde ambacht en goede vormgeving bij elkaar brengen. Crane, illustrator en decoratief kunstenaar, beeldt Roodkapje af in een lieflijke onschuld, zich van geen gevaar bewust. Hoewel de dreiging in de gedaante van de wolf zich op de achtergrond uit de voeten maakt op weg naar een geplande wandaad die Roodkapje duur zal komen te staan.
Het spanningsveld tussen het onschuldige individu dat blootstaat aan een nog niet te bevatten gevaar komt in al de hier gerepresenteerde afbeeldingen terug en is daarmee kennelijk deel van het idioom.
Zeg roodkapje waar ga je heen
Zo alleen, zo alleen
Zeg Roodkapje waar ga je heen
Zo alleen...
Dit brengt ons weer terug bij Carrie Mathisen. Die schijnt er in Homeland 5 ook alleen voor te staan.
© Vincent van Woerkom