Nanhu Museum te Jiaxing © Reuters
Schilders verwijderen krantenpapier van de muur van het Nanhu museum voor herdenking van de revolutie in Jiaxing.
Ze hebben net hun werk beëindigd aan het overschilderen van de Chinese communistische partijvlag. Kennelijk was dat nodig, en wat je er ook van mag denken, het staat er allemaal weer fris bij. De grote roerganger zou tevreden zijn geweest.
De fotograaf die deze prent schoot heeft een scherp gevoel gehad voor een onderwerp dat tegemoet komt aan niet te stuiten beeldhonger. Ik was in ieder geval direct 'hooked' aan dit gecomprimeerde beeldverhaal. Wat we hier zien is verrassend, onthutsend en drager van onvermoede esthetiek.
Ze hebben net hun werk beëindigd aan het overschilderen van de Chinese communistische partijvlag. Kennelijk was dat nodig, en wat je er ook van mag denken, het staat er allemaal weer fris bij. De grote roerganger zou tevreden zijn geweest.
De fotograaf die deze prent schoot heeft een scherp gevoel gehad voor een onderwerp dat tegemoet komt aan niet te stuiten beeldhonger. Ik was in ieder geval direct 'hooked' aan dit gecomprimeerde beeldverhaal. Wat we hier zien is verrassend, onthutsend en drager van onvermoede esthetiek.
Eerst maar eens even kijken.
De gestileerde hamer en sikkel zijn in reliëf op de muur aangebracht. Deze zijn zo te zien het laatst
overgeschilderd. De twee schilders(?) zijn, balancerend op een trap, bezig kranten en afplaktape
te verwijderen. Eigenlijk wel aandoenlijk dat voor het beschermen van de rode ondergrond kranten
werden gebruikt. In een land dat zich in hoog tempo technologisch ontwikkelde zijn er kennelijk
geen andere middelen beschikbaar om zo'n klus efficiënt aan te pakken. Het kan natuurlijk zijn dat dit museum zijn subsidie al heeft opgesnoept. Enfin, feit is dat een en ander in een boeiend beeld resulteerde. Waar het strak gestileerde communistische logo in combinatie met de verzadigde kleurstelling een bevestiging dienen te zijn van het communistische ideaal van het Chinese staatsapparaat, heeft de abstract aandoende krantencompositie een
deconstructivistische invloed die wellicht het ergste doet vermoeden voor de toekomstige ontwikkeling van de Chinese maatschappij. Dat is natuurlijk allemaal een tendentieus getinte invulling van een waargenomen beeld. Maar
daarmee kom ik op het punt waarom dit beeld mij triggerde.
Daar zorgde niet alleen het hiervoor beschrevene voor maar ook de combinatie met de trap en de precieze positie hiervan: de top van de door de trap gevormde driehoek raakt precies in het symmetriepunt (voor zover je daarvan kunt spreken) van het communistische symbool. Dat totaal riep bij mij een associatie op die puur gebaseerd is op de optelsom van vormen die ik in deze foto waarneem, namelijk die van de vorm van een jaknikker. Je kunt je afvragen waarover dit allemaal gaat, maar inzichten binnen de gestaltpsychologie wijzen hier de weg. Het betreft hier het principe
van de perceptuele organisatie.
De gestileerde hamer en sikkel zijn in reliëf op de muur aangebracht. Deze zijn zo te zien het laatst
overgeschilderd. De twee schilders(?) zijn, balancerend op een trap, bezig kranten en afplaktape
te verwijderen. Eigenlijk wel aandoenlijk dat voor het beschermen van de rode ondergrond kranten
werden gebruikt. In een land dat zich in hoog tempo technologisch ontwikkelde zijn er kennelijk
geen andere middelen beschikbaar om zo'n klus efficiënt aan te pakken. Het kan natuurlijk zijn dat dit museum zijn subsidie al heeft opgesnoept. Enfin, feit is dat een en ander in een boeiend beeld resulteerde. Waar het strak gestileerde communistische logo in combinatie met de verzadigde kleurstelling een bevestiging dienen te zijn van het communistische ideaal van het Chinese staatsapparaat, heeft de abstract aandoende krantencompositie een
deconstructivistische invloed die wellicht het ergste doet vermoeden voor de toekomstige ontwikkeling van de Chinese maatschappij. Dat is natuurlijk allemaal een tendentieus getinte invulling van een waargenomen beeld. Maar
daarmee kom ik op het punt waarom dit beeld mij triggerde.
Daar zorgde niet alleen het hiervoor beschrevene voor maar ook de combinatie met de trap en de precieze positie hiervan: de top van de door de trap gevormde driehoek raakt precies in het symmetriepunt (voor zover je daarvan kunt spreken) van het communistische symbool. Dat totaal riep bij mij een associatie op die puur gebaseerd is op de optelsom van vormen die ik in deze foto waarneem, namelijk die van de vorm van een jaknikker. Je kunt je afvragen waarover dit allemaal gaat, maar inzichten binnen de gestaltpsychologie wijzen hier de weg. Het betreft hier het principe
van de perceptuele organisatie.
Bij het waarnemen van een object worden betekenisvolle eenheden gecombineerd tot een groter geheel.
Allerlei elementaire vormen die wij eerder waarnamen en opsloegen in ons brein vormen de bouwstenen bij het organiseren van een nieuw waar te nemen beeld. Die bouwstenen moeten dan wel door ons brein worden georganiseerd om tot een nieuwe perceptie te komen. Onze hersenen hebben daarbij wel wat hulp nodig. Die wordt geboden door middel van zogenaamde waarnemingsprincipes. In het geval van de jaknikker dringt zich het principe van geslotenheid op. Volgens dit principe worden los in ons brein bestaande beelden samengevoegd tot een gesloten betekenisvol geheel. Indien nodig worden hierbij leemten gewoon aan- of opgevuld. Deze werkzaamheid van ons brein leidt er waarschijnlijk ook toe dat er een sequentie van associaties kan plaatsvinden.
Allerlei elementaire vormen die wij eerder waarnamen en opsloegen in ons brein vormen de bouwstenen bij het organiseren van een nieuw waar te nemen beeld. Die bouwstenen moeten dan wel door ons brein worden georganiseerd om tot een nieuwe perceptie te komen. Onze hersenen hebben daarbij wel wat hulp nodig. Die wordt geboden door middel van zogenaamde waarnemingsprincipes. In het geval van de jaknikker dringt zich het principe van geslotenheid op. Volgens dit principe worden los in ons brein bestaande beelden samengevoegd tot een gesloten betekenisvol geheel. Indien nodig worden hierbij leemten gewoon aan- of opgevuld. Deze werkzaamheid van ons brein leidt er waarschijnlijk ook toe dat er een sequentie van associaties kan plaatsvinden.
Artemide Tizio 50, Richard Sapper, 1972
Ik kan het namelijk niet anders uitleggen dat ik ook begon te graven naar een ander beeld en uiteindelijk uitkwam bij een bekend designproduct, te weten de Tiziolamp van Artemide. De relatie met het openingsbeekd is hier vergezocht, maar mijn brein legde toch een link tussen de jaknikker en de lamp. Deze link lijkt niet alleen ingegeven door vormovereenkomst, maar ook door analogie in beweeglijkheid of functionaliteit. Kennelijk is ons brein in staat aan vormwaarneming ook andere kenmerken te koppelen met als resultaat een grotere divergentie in de beelden die worden aangesproken. Voeg daar ook andere zintuigelijke associaties aan toe zoals geluid, geur en tastzin en het synergetische hek is helemaal van de dam.
© Vincent van Woerkom
© Vincent van Woerkom
